[290] กินฺติ นิสฺสกฺเก ปจฺจตฺตวจนํ, กสฺมาติ อตฺโถ? ธมฺมิโกติ อิมินา อาคมนสุทฺธิํ ทสฺเสติ ฯ ภิกฺขูนํ ปตฺเต ภตฺตสทิโสติ อิมินา อุปาสเกน สตฺถุ ปริจฺจตฺตภาวํ ตตฺถ สตฺถุโน จ อปริสงฺกตํ ทสฺเสติฯ สิกฺขาปทเวลา นาม นตฺถีติ ธมฺมสฺสามิภาวโต สิกฺขาปทมริยาทา นาม นตฺถิ ปณฺณตฺติวชฺเช, ปกติวชฺเช ปน เสตุฆาโต เอวฯ

[291] ฉทนฏฺฐาเน ยทากาสํ, ตเทว ตสฺส เคหสฺส ฉทนนฺติ อากาสจฺฉทนํฯ ปกติยา อุตุผรณเมวาติ ฉาทิเต ยาทิสํ อุตุ, ฉทเน อุตฺติณภาเวปิ ตมฺหิ เคเห ตาทิสเมว อุตุผรณํ อโหสิฯ เตสํเยวาติ เตสํ ฆฏิการสฺส มาตาปิตูนํ เอวฯ

[292] ‘‘จตสฺโส มุฏฺฐิโย เอโก กุฑุโว, จตฺตาโร กุฑุวา เอโก ปตฺโถ, จตฺตาโร ปตฺถา เอโก อาฬฺหโก, จตฺตาโร อาฬฺหกา เอกํ โทณํ, จตฺตาริ โทณานิ เอกา มานิกา, จตสฺโส มานิกา เอกา ขารี, วีสติ ขาริกา เอโก วาโหติ ตเทว เอกสกฏ’’นฺติ สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาทีสุ (สุ. นิ. อฏฺฐ. 2.662) วุตฺตํ, อิธ ปน ‘‘ทฺเว สกฏานิ เอโก วาโห’’ติ วุตฺตํฯ เตลผาณิตาทินฺติ อาทิ-สทฺเทน สปฺปิอาทิํ มริจาทิกฏุกภณฺฑญฺจ สงฺคณฺหาติฯ นาหํ รญฺญา ทิฏฺฐปุพฺโพ, กุโต ปริปฺผสฺโสติ อธิปฺปาโยฯ นจฺจิตฺวาติ นจฺจํ ทตฺวาฯ

ฆฏิการสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

2. รฏฺฐปาลสุตฺตวณฺณนา

[293] ถูลเมว ถุลฺลํ, ถุลฺลา วิปุลา มหนฺตา โกฏฺฐา ชาตา อิมสฺสาติ ถุลฺลโกฏฺฐิกนฺติ โอทนปูปปหูตวเสน ลทฺธนาโม นิคโมฯ อฏฺฐกถายํ ปน ถุลฺลโกฏฺฐนฺติ อตฺโถ วุตฺโตฯ เตน ปาฬิยํ อิก-สทฺเทน ปทวฑฺฒนํ กตนฺติ ทสฺเสติฯ

[294] รฏฺฐปาโลติ อิทํ ตสฺส กุลปุตฺตสฺส นามํฯ ปเวณิวเสน อาคตกุลวํสานุคตนฺติ สมุทาคมโต ปฏฺฐาย ทสฺเสตุํ ‘‘กสฺมา รฏฺฐปาโล’’ติอาทิ วุตฺตํฯ สนฺธาเรตุนฺติ วินาสนโต ปุพฺเพ ยาทิสํ, ตเถว สมฺมเทว ธาเรตุํ สมตฺโถฯ สทฺธาติ กมฺมผลสทฺธาย สมฺปนฺนาฯ สามเณรํ ทิสฺวาติ สิกฺขากามตาย เอตทคฺเค ฐปิยมานํ ทิสฺวาฯ